Konsultantów krajowych powołuje Minister Zdrowia spośród specjalistów z poszczególnych dziedzin medycyny, farmacji oraz innych dziedzin mających zastosowanie w ochronie zdrowia. W tym celu występuje o przedstawienie kandydatów do towarzystw naukowych
o zasięgu krajowym, które zrzeszają specjalistów w danej dziedzinie. Wszystkie zgłoszone kandydatury przedstawiane są do zaopiniowania przez właściwe samorządy zawodów medycznych.
Główne zadania Konsultanta krajowego
- inicjowanie badań epidemiologicznych na obszarze kraju oraz ocena metod i wyników tych badań;
- prognozowanie potrzeb zdrowotnych w reprezentowanej przez konsultanta krajowego dziedzinie;
- prowadzenie doradztwa w zakresie realizacji zadań wynikających z Narodowego Programu Zdrowia i innych programów zdrowotnych;
- opiniowanie wniosków o skierowanie pacjenta do przeprowadzenia leczenia lub badań diagnostycznych poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej;
- wydawanie opinii i doradztwo w zakresie zadań realizowanych przez Centrum Egzaminów Medycznych, Centrum Kształcenia podyplomowego Pielęgniarek i Położnych oraz Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego;
- opiniowanie programów lekowych Ministerstwa Zdrowia;
- nadzór nad programem specjalizacji z intensywnej terapii i przeprowadzeniem egzaminu państwowego.